De een komt er om even de drukte te ontlopen, een ander zoekt er zingeving. Tijdens een speciaal retraiteweekend biedt de Utrechtse Jacobikerk alle ruimte voor verstilling. “We willen mensen laten ervaren dat onze kerk een gastvrije plek is, midden in de stad.” Het weekend was mogelijk dankzij subsidie van fonds Kerk en Wereld.
Zaterdagmorgen 9 uur, Utrecht ontwaakt: winkeliers zetten reclameborden buiten, de laatste vuilniscontainers worden geleegd en de eerste koopjesjagers vullen de winkelstraten. De deuren van de Jacobikerk achter de Bijenkorf staan uitnodigend open. In het monumentale kerkgebouw heerst serene rust.
Midden in de kerk staat een grote ontbijttafel, waar een groep retraitegangers de dag start met een broodje jam of hagelslag en koffie. Ze zijn hier voor de ViaRetraite, een weekend voor rustzoekers. Twee mensen hebben hier op een veldbedje de nacht doorgebracht, twaalf andere deelnemers sluiten nu aan. Ruth (41) kwam er speciaal voor uit Deventer. “Ik ken de Jacobikerk al vanaf mijn studententijd. Het is fijn om hier even uit de drukte van alledag te stappen.”
Zelf de naaste zijn
Als er een belletje rinkelt, is het tijd voor de lauden, een bezinningsmoment in het zuiderkoor van de kerk. Deze getijdengebeden – bedoeld om je op specifieke tijdstippen tot God te richten – zijn de rode draad door de ViaRetraite. Projectcoördinator Marlies Kunst: “Tijdens deze viering zoeken we samen wat de Bijbel aanreikt over ruimte nemen voor jezelf en iets betekenen voor een ander.” Het verhaal van de barmhartige Samaritaan geeft voldoende aanknopingspunten. Gespreksleider Jaap daagt de deelnemers uit: probeer eens te bedenken voor wie jij zélf een naaste bent.
Inspiratieplek
ViaRetraite is een activiteit van ViaJacobi, een project van de Jacobikerk waardoor een los-vaste community is ontstaan van Utrechters met allerlei levensovertuigingen. Via website en social media worden mensen uitgenodigd om ook mee te doen. ViaJacobi brengt hen met elkaar in gesprek door middel van debatten, kleine festivals, retraites, leesclubs, filosofieklassen en vespers. De bezoekers – gemiddeld zo’n 35 jaar, met uitschieters van 25 tot 65 – denken samen na over actuele maatschappelijke thema’s en levensvragen.
Marlies: “De kerk is al sinds mensenheugenis een plek waar je kunt nadenken over het leven. Voor veel twintigers en dertigers is geloven niet meer vanzelfsprekend. Door ViaJacobi kunnen we de kerk weer aanbieden aan deze groep. Als een inspiratieplek waar je op een laagdrempelige manier iets ervaart van het christelijk geloof.”
In stilte door de stad
Na de lauden verspreiden de deelnemers zich door de kerk en schuiven in een van de lange banken. De meesten van hen zijn in gedachten verzonken, een enkeling leest een boek of wandelt rond. Het gelui van de kerkklokken is het enige wat de stilte doorbreekt. Deelneemster Karin (32) is speciaal gekomen voor deze rust. “Hier hoef je even niets en mag je zelf zoeken naar antwoorden.”
Even later gidst Marlies de groep in stilte langs de mooiste plekjes van de binnenstad: over de Mariaplaats, het Domplein en de prachtige oude straatjes naar de Neude en het Janskerkhof. De deelnemers zijn onder de indruk van deze stiltewandeling. “Het lijkt wel een film, al die tafereeltjes die voorbij trekken”, vertelt Jan (65). Hij is net drie dagen met pensioen en op zoek naar een andere levensinvulling. “Ik besefte ineens dat er veel prikkels zijn op een dag. Je staat altijd ‘aan’.” Deelneemster Ruth (41) beaamt dit: “Je zintuigen werken scherper en de schoonheid van dingen valt meer op. Het bracht ruimte in mijn hoofd.”
Open en kwetsbaar
In de middag zullen nog meer stiltemomenten volgen, afgewisseld met workshops naar keuze, zoals ‘soulfulness’. “Als mensen langer bij elkaar zijn, stellen ze zich open en kwetsbaar naar elkaar op”, vertelt Marlies. “Met deze retraite midden in de stad maken we een bijzondere keuze, maar mensen ontdekken dat ze juist ook hier rust kunnen ervaren en dat de kerk een plek van verstilling is.”
De activiteiten van ViaJacobi laten vooral zien dat de kerk een gastvrije plek is. “Al zijn jongeren niet meer gelovig, ze hebben wel levensvragen. Hier kunnen we rust bieden en een plek waar grote vragen gesteld mogen worden. Wat wij delen in de kerk is nog steeds heel relevant, er zijn alleen nieuwe verbindingen en een nieuwe taal nodig om het door te geven.”
Subsidie via fonds Kerk en Wereld
ViaJacobi is een van de drie winnaars van de tender 2022 van Kerk en Wereld. Dit fonds binnen de Protestantse Kerk verstrekt subsidies aan initiatieven die vanuit christelijke inspiratie mensen in Nederland – met welk geloof, kleur of achtergrond ook – met elkaar in contact brengen. Kerk en Wereld koos dit project omdat Via Jacobi heel bewust mensen tussen de kerkmuren wil ontvangen en hiermee vooral een jonge doelgroep aanspreekt. Drie jaar lang ontvangt het Utrechtse initiatief een subsidie van 30.000 euro.
Ook een interessant project? Kijk of je subsidie kunt aanvragen bij fonds Kerk en Wereld via protestantsekerk.nl/kerkenwereld.
