Mensen rijden er grote afstanden voor. “Ze komen niet alleen voor de dienst, het gaat om de ontmoeting.” Ds. Jan Adriaanse is predikant in de Nederlandse Kerk in Duitsland. Al generaties lang bezoeken Nederlanders die in Duitsland wonen de diensten in een van de dertien kerngemeenten die de kerk rijk is. De jongere generatie weet de kerk niet meer automatisch te vinden. “We willen nog veel meer mensen bereiken.”
De Nederlandse Kerk in Duitsland - onderdeel van de Protestantse Kerk in Nederland - (NKiD) is relatief onbekend. “Veel Nederlanders in Duitsland weten niet dat we er zijn,” vertelt ds. Jan Adriaanse. Hij is sinds een paar jaar predikant van de Regio West van de NKiD en is daarmee tegelijkertijd verbonden aan de protestantse gemeente Duisburg-Ruhrort. “Omdat wij geen adressen doorkrijgen van de kerken - de NKiD kent geen ingeschreven leden - is het lastig mensen actief te benaderen.”
In eigen taal
Bezoekers van de kerkdiensten zijn vooral Nederlanders die vanwege werk of relatie in Duitsland wonen. Mensen vinden het prettig om in hun eigen taal een dienst bij te wonen en contacten te leggen met andere Nederlanders. Ds. Adriaanse: “Er gaat niets boven zingen en bidden in de eigen taal.”
In de meeste van de dertien kerngemeenten van de NKiD is een keer per maand een dienst. De predikanten gaan voor in verschillende gemeenten en wisselen dat af. “Mensen rijden soms wel 60 kilometer om naar de dienst te komen, ze komen echt voor de ontmoeting. We zijn een soort vriendengroep met elkaar,” vervolgt ds. Adriaanse. ”Er is altijd koffiedrinken na de dienst met “Kaffee und Kuchen”. Er worden taarten gebakken en meegenomen. We zijn zeker geen gesloten groep, regelmatig komt er iemand mee die gewoon in ons midden wordt opgenomen.”
Thuiskomen
Ds. Adriaanse merkt dat veel jongere mensen die tijdelijk of voor langere tijd in Duitsland gaan wonen niet weten van het bestaan van Nederlands kerkelijk leven en op deze manier sneller los raken van hun achtergrond. “Dat is jammer, want voor veel mensen is onze kerk een plek om even thuis te komen. Nederlanders in Duitsland zoeken elkaar graag op, ook al woon je al generaties lang hier. Maar heel veel Nederlanders weten niet automatisch van ons bestaan af. We bereiken minder mensen dan we zouden willen.”
Tekst gaat verder onder foto
Op de foto: ds. Jan Adriaanse, predikant van de NKiD
Op dit moment komt in veel gevallen vooral een oudere generatie naar de kerk. Mensen die lang geleden naar Duitsland zijn geëmigreerd om er te wonen en te werken. Vanuit een Nederlandse gemeente werd je via een attestatie overgeschreven. Ds. Adriaanse: “Op die manier kwamen mensen naadloos in de Nederlandse gemeente in Duitsland terecht. Tegenwoordig is dat niet meer zo: mensen die verhuizen naar het buitenland raken eerder tussen wal en schip. Degenen die zelf gemotiveerd en betrokken zijn, zoeken het wel op. Maar een hele grote categorie dus niet. Wij weten niet van hun bestaan af, dus is het nu veel lastiger om je doelgroep op te sporen.”
Kerk in coronatijd
Het afgelopen half jaar was het door de coronacrisis ook in Duitsland heel anders dan anders in de kerk. Er werden korte vieringen door de drie predikanten opgenomen en via de website gedeeld. Ds. Adriaanse had vooral telefonisch contact met zijn gemeenteleden. “Mensen waardeerden het heel erg dat er aan hen werd gedacht.” In augustus had hij voor het eerst na lange tijd weer een echte dienst. “Een dag buiten, met eten en elkaar ontmoeten. Iedereen had elkaar echt gemist.”
In de samenleving
Voordat hij in Duitsland ging werken was ds. Adriaanse jarenlang predikant in protestantse gemeenten in Nederland. Wat zijn volgens hem de verschillen? “Hier is het toch wat kleinschaliger. Mensen zijn meer bij elkaar betrokken, ook al woon je niet in dezelfde wijk of hetzelfde dorp.” Als predikant voelt hij zich de spin in het web. “We hebben hier geen kerkelijke organisatie als in Nederland met kerkenraad en een kader eromheen. Het komt meer op ons aan.”
De kerk neemt in Duitsland een belangrijke plaats in. “De kerk staat wat minder aan de rand of buiten de samenleving dan in Nederland. Voor de overheid geldt de kerk ook meer als een serieuze gesprekspartner dan in Nederland.”
Ds. Adriaanse hoopt dat Nederlanders die nieuw zijn in Duitsland de kerk weten te vinden. “Ik zou graag willen dat mensen weten dat we bestaan, en dat we als kerk een geestelijke thuisbasis willen zijn. Iedereen is welkom bij ons in de kerk.”
