Pastoraat voor jongeren: misschien denk je dat dat iets is waar je verstand van moet hebben, iets waar vooral professionals zich mee bezighouden. Toch is dat niet zo. Met een aantal basistools kun je het contact met je jongeren bewust vormgeven of verdiepen. In dit artikel krijg je een aantal concrete tips die je kunt inzetten in je één-op-één contact met jongeren.
Jeugdpastoraat gaat over hele basale vragen: Hoe gaat het met je? Wat houdt je bezig? Hoe is het thuis of op school? Het enige wat jij nodig hebt om deze vragen te stellen is liefde voor je kinderen en jongeren en betrokkenheid op hun leven. De tips hieronder kunnen je stimuleren dat ene WhatsApp-berichtje te sturen of een keer bij iemand aan te bellen.
Betekenis pastoraat
Pastoraat, wat is dat? Het woord is afgeleid van ‘pastor’, dat ‘herder’ betekent. Dat roept meteen allerlei bijbelse beelden op, waardoor pastoraat soms als iets zwaars en moeilijks wordt gezien. Maar alle mensen kunnen ‘herder’ voor elkaar zijn, bijvoorbeeld door te luisteren, te bidden of iets praktisch te doen. Pastoraat is er dan ook in veel verschillende vormen, maar luisteren is het meest wezenlijke onderdeel.
Een pastoraal gesprek voeren
Voor veel mensen is het voeren van een gesprek moeilijk. Onzekerheid speelt daarbij een rol: de verwachtingen - vooral de verwachtingen van jezelf - liggen vaak hoog. Dat is jammer, want een goed gesprek heeft meer te maken met je houding dan met je vaardigheden. Jouw bereidheid om te investeren en écht te luisteren naar wat een jongere zegt, bepaalt al voor 80% de kwaliteit van het gesprek. Ontspannen zijn is belangrijk en dat mag en kan dus ook. Jij bent geïnteresseerd in de jongere, laat dat je hart en jouw denken bepalen.
Tegelijk zijn vaardigheden wel helpend, en… goed nieuws: ze zijn te leren! Je kunt ze inzetten bij een ‘georganiseerd’ gesprek, maar ook bij spontane ontmoetingen met jongeren. In een gesprek kun je op verschillende manieren reageren. Het is aan jou om aan te voelen - en daarvoor is die ontspannenheid nodig - welke reactie passend is. Ben je bang hierin fouten te maken? Niet nodig! Wees bereid om sorry te zeggen. Wees daarin oprecht. Dan is het al snel weer goed.
Gespreksvaardigheden
Welke manieren van reageren zijn er?
- Meegaand of begripvol. Deze reactie is het meest belangrijk. Voor de ontwikkeling is het enorm belangrijk dat jongeren merken dat ze niet alleen staan en dat ze geen rare gevoelens of gedachten hebben. Reageer met ‘Dat snap ik (heel goed)’ of ‘Dat moet lastig/pittig zijn’. Leef mee, maar ook: lach mee!
- Interpreterend. Dit is een manier om te checken of je de jongere goed begrepen hebt. Je geeft als het ware een soort samenvatting van wat je hebt gehoord. Zo zorg je ervoor dat je op hetzelfde spoor blijft als de jongere. ‘Begrijp ik je goed als ik zeg…’of ‘Ik hoor je zeggen dat… Klopt dat?’
- Ondersteunend. Hierbij spreek je iets uit wat de ander bemoedigt. Steek een hart onder de riem. Spreek je waardering uit, spreek uit wat je mooi, stoer, sterk en tof vindt aan deze jongere. In oprechte complimenten kun je niet overdrijven.
- Confronterend. Dit is een lastige. Het lijkt zelfs tegenstrijdig met bovenstaand advies om meegaand en ondersteunend te zijn. Maar wat als je iets hoort over wat een jongere doet of meemaakt wat echt niet goed is voor hem of haar? Dan is je basishouding belangrijk: die van liefde en acceptatie. En dan volgen de woorden vanzelf. Doe geen uitspraken, maar stel vragen: ‘Hoe vind je het dat … gebeurt?’ ‘Wat vind je er zelf van?’ Laat een jongere zelf nadenken, dit bevestigt hem of haar in een gevoel van eigenheid en zelfvertrouwen.
- Beoordelend Dit is wat anders dan veroordelend. Als jou specifiek wordt gevraagd om advies of oordeel, kun je jouw levenservaring delen met een jongere. Hou dit wel altijd bij jezelf: ‘Wat voor mij werkt, is…’, ‘Ik heb in mijn leven geleerd dat…’ of ‘Het is mijn ervaring dat…’. Jij bent de volwassene. Je wilt niet gaan betuttelen, maar je mag je levenslessen wel delen wanneer dat relevant en passend is.
Bid voor je jongereVerder lezen
Bidden met tieners én voor jezelf. Je doet het niet alleen, God werkt door jou heen en ook in het hart van de tiener met wie je spreekt. En ieder gesprek begint met: hoe gaat het met je? Of je deze vraag nu stelt via de app of tijdens een wandeling. Je zou deze openingsvraag kunnen zien als de eerste eenvoudige gespreksvaardigheid die je kunt toepassen. En kijk wat er gebeurt!
Meer informatie
Zoek je meer informatie over het voeren van een pastoraal gesprek met jongeren? Bekijk de artikelen over Jeugdpastoraat op protestantsekerk.nl
