Niet alleen kerkgemeenschappen vragen zich af wat de toekomst is van dorpskerken. Ook omwonenden, overheden en erfgoedorganisaties stellen die vraag regelmatig.
Het programma Nieuwsuur maakte het afgelopen jaar regelmatig reportages over kerken in Nederland. En op 10 november jl. werd in Nijmegen ‘de nationale kerkenaanpak’ gepresenteerd. Minister van Engelshoven van Cultuur, Onderwijs en Wetenschap heeft geld beschikbaar gesteld om in alle burgerlijke gemeenten kerkenvisies te ontwikkelen.
Er is nogal wat verschil tussen gemeenten: in bijvoorbeeld Uden gaat het om 6 kerkgebouwen, in de gemeente Súd-West Fryslân om wel 160 kerken. De wethouder daar zegt: “Vaak is de kerk het enige dat een dorp nog heeft. En die dorpen worden leger en leger.” Een gemeenschap heeft plekken nodig waar mensen samen kunnen komen, waar ze kunnen trouwen, rouwen, feesten en recreëren, vindt de wethouder. En daarnaast hebben kerken een beeldbepalend karakter. “We gaan niet slopen, maar denken mee over herbestemming. En dat is maatwerk, waarbij elk dorp zijn eigen ontwikkeling kiest.” Daarom moet er een gesprek komen tussen de verschillende belanghebbenden: geloofsgemeenschappen, omwonenden, buurt en dorpsverenigingen, mogelijke nieuwe eigenaren, monumentenorganisaties. De bedoeling is dat samen besloten wordt wat er met de kerken moet gebeuren.
Kerkenvisie: kans voor dorpskerken
Voor dorpskerken ligt hier een kans; een kans om in gesprek te gaan met de gemeente en de dorpsgemeenschappen. Het kan zijn dat uw gemeente al bezig is met een kerkenvisie; dan is het de moeite waard om als dorpskerk aan te schuiven. Als dat nog niet zo is, kunnen kerkgemeenschappen daartoe het initiatief nemen. Een kerkenvisie biedt een kans om in een vroegtijdig stadium na te denken over de toekomst van uw kerkgebouw(en). Voordat de nood zo hoog is geworden dat er - door weinig mensen en/of financiële middelen - geen keuzemogelijkheden meer zijn. Het is een kans om in gesprek te gaan over wat een kerk is en zou moeten zijn, voor kerkgangers en dorpsbewoners. Als je dan met elkaar aan tafel zit om te praten over kerkgebouwen kun je het ook hebben over vragen die daaronder liggen: wat voor een gemeenschap willen we zijn? En welke functies, faciliteiten en activiteiten horen daarbij? Bovendien kunnen kerken ervoor zorgen dat de immateriële betekenis van kerkgebouwen als plek van ontmoeting en vindplaats van het heilige niet uit het oog wordt verloren.
Van januari tot en met september zijn er provinciale voorlichtingsbijeenkomsten. Voor een overzicht zie de agenda.
Meer informatie leest u op toekomstreligieuserfgoed.nl. Hier vindt u ook het verhaal van de gemeente Súd-West Fryslân. En een interview met Jacobine Gelderloos, projectleider dorpskerkenbeweging. De brochure Kerkenvisie vindt u hier.
