Predikanten zijn verantwoordelijk voor het regelen van de eigen fiscale aangelegenheden. Het traktement van de predikant wordt bruto uitbetaald, wat betekent dat de predikant zelf nog belasting moet betalen aan de Belastingdienst. Daarvoor gelden speciale regels.
Fiscale positie van het traktement
Het traktement van een predikant heeft een bijzondere fiscale status:
- Het wordt niet gezien als 'loon uit dienstbetrekking' waarover de werkgever loonheffing moet inhouden.
- Het wordt ook niet gezien als 'winst uit onderneming', waarover inkomstenbelasting en omzetbelasting (BTW) geheven wordt en waarop de zelfstandigenaftrek van toepassing is.
- Het wordt fiscaal gezien als 'resultaat uit overige werkzaamheden', dat de predikant zelf bij de Belastingdienst moet aangeven om daarover inkomstenbelasting te kunnen betalen.
Aftrekbare kosten
De kosten die gemaakt worden om het traktement te verwerven zijn aftrekbaar. In principe moeten alle inkomsten, ook de onkostenvergoedingen, als inkomen worden opgegeven, maar mogen alle gemaakte kosten weer worden afgetrokken. Tot de gemaakte kosten behoren de ingehouden pensioenpremie en ook de daadwerkelijk gemaakte en geadministreerde kosten voor de werkkamer, bureaubenodigdheden, telefoon, internet, computer, vervoer e.d.
Fiscale behandeling van de ambtswoning
Bij bewoning van een ambtswoning moet de predikant het genot daarvan bij de Belastingdienst opgeven. Voor pseudo-ondernemers is dit een (laag) percentage van de WOZ-waarde. Voor pseudo-werknemers (opting-in, zie hieronder) is dit een percentage van het eigen inkomen op fulltime basis. Tegelijkertijd mag de predikant de aan de gemeente betaalde woonbijdrage aftrekken. De hoofdsom van de regeling voor de woonbijdrage, zoals die sinds 2019 geldt, is dat de ambtswoning geen extra fiscale lasten met zich meebrengt. Bij pastorieën met een relatief lage WOZ-waarde kan er zelfs een aftrekpost zijn.
Voorlopige aangifte
Het is verstandig om telkens aan het begin van het kalenderjaar een voorlopige aangifte bij de Belastingdienst te doen, zodat deze gedurende het jaar voorlopige aanslagen kan opleggen. Na afloop van het kalenderjaar volgt dan de definitieve aangifte met de definitieve aanslag.
Advies belastingen
Voor belastingadvies kunnen predikanten terecht bij de Belastingdienst, de Bond van Nederlandse Predikanten of bij een zelf te kiezen belastingadviseur. De Bond van Nederlandse Predikanten publiceert jaarlijks in het magazine Predikant en Samenleving een toelichting op de aangifte voor de inkomstenbelasting. De Beheercommissie Centrale Kas Predikantstraktementen en de dienstenorganisatie adviseren predikanten niet over fiscale zaken.
Opting-in-regeling
Alleen als de predikant - in overleg met gemeente en Beheercommissie Centrale Kas Predikantstraktementen - kiest voor toepassing van de zogenaamde opting-in-regeling is de dienstenorganisatie betrokken bij de fiscale aspecten van het traktement.
De Beheercommissie verleent alleen medewerking aan de opting-in-regeling als de predikant daarbij een aantoonbaar substantieel en structureel financieel voordeel heeft. Dat is in de regel het geval als de WOZ-waarde van de ambtswoning een bepaald niveau te boven gaat. In de actuele uitvoeringsbepalingen is te zien wanneer dit het geval is. Ook werkt de Beheercommissie mee aan de opting-in-regeling als de predikant gebruik kan maken van de 30%-regeling van de Belastingdienst voor expats uit het buitenland.