Heleen Haasdijk is medewerker van de mobiliteitspool. In dit interview blikken we terug op het vierjarig bestaan van de mobiliteitspool. "Predikanten tijdelijk in dienst nemen, dat is de kracht van de pool."
Heleen Haasdijk: "In de mobiliteitspool gaat het met name over proponenten, oftewel predikanten die voor het eerst ergens aangesteld worden, maar het gaat ook over kerkelijk werkers, jeugdwerkers en interim-predikanten. Kortom, bijna alle krachten die een gemeente op tijdelijke basis nodig zou kunnen hebben. De pool is een middel om beginnende predikanten tijdelijk aan te stellen, dat is bijzonder omdat normaal gesproken een predikant alleen maar beroepen kan worden voor onbepaalde tijd. Iemand voor een bepaalde tijd aannemen kan eigenlijk alleen maar via de mobiliteitspool."
Hoe is de mobiliteitspool ontstaan?
"De mobiliteitspool is ontstaan in september 2013. Het idee is ontstaan omdat we enerzijds zagen dat jonge predikanten soms moeilijk een baan vinden. Dat heeft ermee te maken dat voor gemeenten een net beginnende jonge predikant en een oudere predikant precies dezelfde kosten hebben. Dan kiezen ze vaak voor een meer ervaren predikant. We zagen dus dat er problemen waren aan de kant van jonge predikanten, maar aan de andere kant zijn er ook gemeenten die tijdelijk geen predikant voor onbepaalde tijd mogen beroepen. Bijvoorbeeld omdat twee gemeenten in een fusieproces zitten en nog niet helemaal kunnen overzien hoe de gemeente er straks precies uit gaat zien. In dat geval kan een tijdelijke predikant een veilige keuze zijn. Het kan ook zijn dat de huidige predikant van een gemeente met emeritaat gaat en dat het fijn is om een tijdelijke predikant aan te nemen om een periode te overbruggen. Het gaat zeker niet altijd om plekken die anders of moeilijk zijn. Vaak gaat het om hele gewone gemeenten waar het passend is om voor kortere tijd een predikant aan te nemen. Tijdelijk is de grote noemer, en dat is het meest aantrekkelijke aspect van de mobiliteitspool."
"Nu, vier jaar verder, hebben we zo´n veertig predikanten aan gemeenten verbonden. In totaal hebben we tachtig mensen in de pool aan het werk. Dat zijn ook kerkelijk werkers, jeugdwerkers, interim-predikanten en mensen uit het categoriaal pastoraat. Een interim-predikant wordt via de pool verbonden aan een gemeente waar, zoals we dat noemen, ´huiswerk´ te doen is. Je zou kunnen denken aan een gemeente waar hele nieuwe beleidskeuzes worden gemaakt of een gemeente die een periode van rouw meemaakt, er is altijd een bijzondere opdracht. Interim-predikanten zijn ervaren predikanten met daarnaast een speciale tweejarige opleiding. Zij worden meestal voor zes maanden tot twee jaar aan een gemeente verbonden."
Hoe helpt de mobiliteitspool gemeenten?
"De mobiliteitspool ontzorgt gemeenten. We verzorgen bijvoorbeeld de totale werving en selectieprocedure en de contractsluiting. De mensen uit de pool komen bij ons in dienst, dus de dienstenorganisatie is de werkgever. Zou er iets niet goed gaan - een predikant kan bijvoorbeeld ziek worden - dan zullen wij gaan kijken naar vervanging en wat er verder moet gebeuren. Dat soort zaken moet een gemeente doorgaans zelf regelen. Je moet bedenken dat dit veel werk kan zijn en lokale gemeenten drijven vooral op hardwerkende vrijwilligers die het al druk hebben. Na de werving en selectie hopen we twee of drie kandidaten aan de gemeente te kunnen voordragen. De gemeente beslist met wie zij een match hebben, en als zij de kandidaten niet passend vinden dan gaan we gewoon verder zoeken. We laten de keuze echt over aan de gemeente en kandidaat."
Dominee zoekt gemeente
"Naast dat we één op één met een gemeente werken zijn er nog andere initiatieven om een passende predikant te vinden. Zo hebben we de dominee-date in het leven geroepen. Tijdens de dominee-date kunnen beroepingscommissies kennismaken met proponenten, en kunnen zij wederzijds aftasten of vervolgcontacten wenselijk zijn. Kort geleden was er weer zo'n dominee-date. Ik weet dat de deelnemende predikanten een heel aantal gemeenten hebben opgegeven waar ze mee verder zouden willen praten. Van de gemeenten weet ik dat zij ook met een heel aantal predikanten verder contact willen, er gaan dus zeker matches komen. Een gedeelte van de predikanten die voor vier jaar zijn aangenomen via de pool blijven bij hun gemeente. Deze gemeenten zijn zo tevreden dat ze de predikant graag voor vast willen beroepen."
Zo weet je dat het een echte match is
"Eigenlijk maken we hier alleen maar mooie matches. We zien vaak dat gemeenten op nieuwe wegen worden gezet. Natuurlijk zijn er soms ook onvoorziene veranderde omstandigheden binnen een gemeente of bij een beginnende predikant mogelijk. Niet alles valt te voorzien. Dat is niet anders dan in het reguliere beroepingswerk. Ik ken verschillende voorbeelden van gemeenten en predikanten die een bijzonder goede match zijn aangegaan door tussenkomst van de mobiliteitspool. Dit heeft zeker ook te maken met de werkwijze van de mobiliteitspool. Wij vragen proponenten een portfolio te maken. Deze portfolio's worden toegezonden aan de gemeente. Doordat de mobiliteitspool al een selectie heeft gemaakt zal de proponent altijd worden uitgenodigd door de gemeente. Ook wordt de proponent zo nog meer uitgedaagd om na te denken wat voor hem/haar in het gemeentewerk belangrijk is en waarom juist die gemeente. Door al dat voorwerk van het team van de mobiliteitspool is er veel meer kans van slagen. Mensen praten soms ronduit lyrisch over de gevonden predikant en hoe graag ze deze willen behouden. Als een gewoon beroep dan inmiddels wel mogelijk is, is dit heel fijn."
Vooroordelen uit de weg werken
"Gemeenten denken soms dat het beter is om een ervaren predikant aan te nemen, maar komen daar vaak op terug nadat ze in aanraking zijn gekomen met de werkwijze van de mobiliteitspool. Het blijkt echt een vooringenomenheid te zijn dat beginnende predikanten minder goed voor een gemeente zijn. We zien vaak dat zelfs hele jonge mensen, soms pas 23 jaar, een fantastische match kunnen zijn met de gemeente waar ze geplaatst zijn. Zo is er een jonge predikant vanuit de mobiliteitspool die heel goed het ouderenpastoraat heeft geherstructureerd en waar de gemeente echt verrast over was. Ook is er een predikant die op marktdag een open kerk houdt en veel gesprekken aangaat met verschillende mensen die de markt en gelijk ook de kerk bezoeken. Het brengt letterlijk nieuwe mogelijkheden binnen, nieuwe mensen maar ook mogelijkheden die zijn meegegeven door de opleiding. Dit gebeurt vast ook bij oudere, meer ervaren predikanten, maar deze beginnende predikanten verslaan het vooroordeel totaal. Gemeenten geven aan dat het voor hen veel oplevert en ze geven aan dat leeftijd geen rol hoeft te spelen, het gaat echt om de persoon."
"We hebben ook gemerkt dat sommige proponenten denken dat je naar de mobiliteitspool gaat als het in het reguliere beroepingswerk niet zou lukken. Mijn team en ik waren daar heel erg verbaasd over, want de mensen die wij hier aannemen zijn sterke mensen. Het is eigenlijk het tegenovergestelde. Het zijn erg gemotiveerde en betrokken predikanten. We vinden het daarom heel erg jammer dat dit beeld zou heersen op de opleidingen. De mobiliteitspool is gewoon een extra mogelijkheid voor proponenten. Ze kunnen zich gewoon laten beroepen maar ook gebruik maken van de mobiliteitspool. We hebben ook beginnende predikanten die juist graag tijdelijk in dienst zijn om zo te starten als predikant en te kijken of dit echt is wat bij ze past. Dat kan ook een reden zijn om als proponent voor de mobiliteitspool te kiezen. Er zijn predikanten die tegen me zeggen:´Dit is geweldig, dit past juist goed bij mij. Over drie, vier jaar zie ik weer verder.'"
Theologische discussie over beroepen
"Sommige stromingen binnen de Protestantse Kerk reageren niet uitsluitend positief op de manier waarop de mobiliteitspool te werk gaat. Geloof in een roeping naar een bepaalde gemeente speelt hierbij een rol. Onze ervaring is dat verschil van visie op beroepen zeker speelt, dit speelt zowel voor proponenten als voor gemeenten. De orthodoxe flank van onze kerk heeft soms vragen bij deze manier van werken. Maar we hebben inmiddels ook mensen uit de meer behoudende kant van de kerk bemiddeld via de pool die hun werk en werkplek wel degelijk als roeping zien. Dit geldt ook voor de gemeenten waar ze geplaatst zijn, ook zij zien het als een antwoord op hun vragen. Werken via de mobiliteitspool kan dus zeker een vorm van een roeping zijn. Je komt dit ook tegen op je weg en gaat in gebed met de vraag: ´Is deze gemeente een plek waar ik kan staan?´ Als beide partijen dan zeggen: ´Ja, dit is het, wij trekken samen op´, dan ervaren mensen dat hetzelfde als dat je op een gewone manier beroept. De mobiliteitspool is met nadruk geen uitzendbureau voor predikanten. Het gaat echt om de inhoud, we gaan veel verder dan alleen uitzenden. Als er geen goede match in geloof is gemaakt dan doen we het niet."
En de kerkelijk werkers?
"Op dit moment zijn we ook bezig om meer kerkelijk werkers op te nemen in de pool. Bij de predikanten begeleiden we het proces heel intens en blijven we jarenlang verbonden aan de gemeente, we houden bijvoorbeeld jaarlijks evaluaties. Voor de kerkelijk werkers kan dit ook, maar daarnaast is het ook mogelijk dat wij alleen de wervings- en selectieprocedure verzorgen. Er komen zo meer mogelijkheden voor gemeenten om op verschillende manieren diensten af te nemen van de pool."
De toekomst van de pool
"We verwachten dat de vraag naar onze speciaal opgeleide interim-predikanten gaat toenemen. In 2019 start er weer een nieuwe opleiding, zodat we kunnen voldoen aan de vraag. We hopen dat we nog meer diensten op maat kunnen leveren aan gemeenten. Want dat is wat we hier willen bereiken: dienstbaar zijn aan de gemeente en aan de beroepskrachten zodat de goede man of vrouw op de juiste plek komt te staan. Er zijn namelijk steeds meer gemeenten die te maken hebben met afnemende bestuurskracht, waardoor ze echt geholpen worden als we hen ontzorgen, door inhoudelijke ondersteuning en de mogelijkheid van tijdelijkheid. Dat is mijn hoop voor de toekomst: dienstbaar zijn aan beide partijen ten behoeve van de gemeente."
Contact
Ben u door het lezen geïnteresseerd geraakt in het werk van de mobiliteitspool of heeft u een vraag hierover? Neem dan contact op via: (030) 880 1505 of: arbeidsbemiddeling@protestantsekerk.nl.
