28 oktober 2022 - "Wie het gebed van Agur bidt, kan niet onberoerd blijven bij het zien van de armoede van velen." Een protestants perspectief van scriba René de Reuver over het monster van de armoede en kwaliteit van leven.
“Maak me niet arm”, bidt Agur tot God (Spreuken 30:8-9Lees het gebed van Agur). Hij vraagt dit niet omdat hij rijk wil worden, maar omdat hij weet dat armoede de kwaliteit van zijn leven bedreigt. Als ik verarm, zou ik zomaar kunnen gaan stelen, belijdt hij. Overigens merkt hij ook op dat rijkdom net zo goed bedreigend zou zijn: hij zou leven alsof God niet bestaat en zou God daardoor verloochenen. Daarom bidt hij ook of God hem niet rijk wil maken. “Voed me slechts met wat ik nodig heb”, zo bidt hij. Stelt Agur hiermee niet een heel terechte norm voor de kwaliteit van ons leven?
Kwaliteit van leven
Armoede beperkt de kwaliteit van leven. Het gaat hierbij namelijk niet alleen om een tekort aan geld. Armoede is bepalend voor het hele leven van mensen. Mensen die te maken hebben met structurele armoede leven gemiddeld korter dan mensen die hier geen last van hebben. Zij hebben geen geld om deel te nemen aan maatschappelijke activiteiten en raken daardoor vaak in een sociaal isolement.
De groep mensen die nauwelijks nog kan rondkomen, wordt steeds groter. Dit komt doordat de ene crisis de andere oproept. De oorlog in OekraïneVerder lezenOekraïne heeft wereldwijd enorme gevolgen. De energieprijzen rijzen de pan uit. De inflatie is ongekend.
Monster van de armoede
Dit raakt vooral de meest kwetsbaren in onze samenleving. Eén op de tien Nederlandse kinderen groeit op in armoede. Het is pijnlijk dat de alarmbellen pas echt zijn gaan rinkelen toen bleek dat zelfs mensen met een modaal inkomen in de financiële problemen dreigen te raken.
Gelukkig onderkent de overheid de nood. Voor het eerst is er een minister voor Armoedebeleid. Het regeringsbeleid richt zich op halvering van het aantal kinderen in armoede in 2025 en een halvering van armoede en problematische schulden in 2030 ten opzichte van 2022. Recent is het minimumloon met 10 procent verhoogd, is er een prijsplafond afgesproken voor de energieprijzen en krijgt iedereen een energietoeslag. Zijn deze (tijdelijke?) maatregelen voldoende om het monster van de armoede te temmen? Helaas lijkt het er op dit moment nog niet op. Integendeel.
Niet wegkijken
“Maak me niet te arm”, bidt Agur. Zouden wij dit ook niet vaker moeten bidden? Als kerken lossen wij het probleem van armoede niet opVerder lezenWat doet de Protestantse Kerk tegen armoede?. Maar armoede is ook geen noodlot waar we niets aan kunnen doen omdat het nu eenmaal van alle tijden is en sommige mensen helaas treft. Agurs gebed spoort ons aan om niet weg te kijken. Wat kunnen wij concreet betekenen?
- Net als Agur kunnen we bidden tot God of Hij ons allen wil bewaren voor armoede, juist omdat dit bedreigend is voor de kwaliteit van het leven dat Hij ons heeft geschonken.
- We kunnen de overheid oproepen om de wijze woorden van Agur in acht te nemen, dus om beleid te voeren waardoor niemand arm noch rijk wordt.
- Wanneer we gerechtigheid willen bevorderen, kunnen we dit doen door oog te hebben voor armoede, problemen te benoemen en hier aandacht voor te vragen. Wanneer we mensen in armoede koppelen aan beleidsmakers, kunnen die hun verhaal horen en er in het beleid rekening mee houden.
- Door een naaste te zijn, tonen we ons solidair met mensen in armoede. Dit gebeurt wanneer we hun verhalen horen, geduld met hen hebben en hen vooral zien als naasten die, net als ieder ander, hunkeren naar kwaliteit van leven. Dit vraagt van elk mens, niet alleen voor geloofsgenoten, openheid, wederzijds vertrouwen, moed om het vol te houden en hoop.
- We kunnen barmhartigheid tonen die armoede vermindert of verzacht, bijvoorbeeld door SchuldHulpMaatje te worden of door maaltijden te organiseren.
Armoede stelt de vraag naar de kwaliteit van leven. De wijze Agur wist het al: armoede én rijkdom bedreigen het goede leven waar het God, de Schepper van elk leven, om te doen is. Wie het gebed van Agur bidt, kan niet onberoerd blijven bij het zien van de armoede van velen. “Maak me niet arm”, dat eeuwenoude gebed motiveert ons om de destructieve macht van armoede te bestrijden.