In een wereld waarin steeds weer en meer nieuwe graven gedolven worden, zijn wij geroepen een verhaal over een geopend graf gaande te houden. Dat is vergeleken met het overleven in een hel van dreiging en onzekerheid een licht kruis. Maar een opgave is het wel wanneer je probeert een oud verhaal met wonderlijke oriëntaalse elementen tot klinken te brengen. Ik ga het in 600 woorden proberen.
Om te beginnen.
Het is goed om te weten en onszelf voor te houden dat het verhaal van Pasen niet zonder de verhalen van Witte Donderdag en Goede Vrijdag begrepen kan worden. Dat dit verhaal van nieuw leven, niet om dat wat ons oog eigenlijk niet verdragen kan heen trekt, maar het juist laat zien en … het daarbij niet laat eindigen.
Het ‘verhaal van het geopende graf’ zou het niet tweeduizend jaar hebben volgehouden, wanneer het de gewelddadige en van onrecht getuigende voorgeschiedenis onaangeroerd zou hebben gelaten. Een wereld waarin, ook nu nog, gerechtigheid in de verdrukking is en verdedigd moet worden door moedige mensen die hierin geloven, zou voor wie de ogen niet wil sluiten, onzichtbaar blijven. Wat daarbij helpt is een nog ouder verhaal dat vertelt over een vlucht, weg uit verdrukking.
Een verhaal over een uittocht van een grote groep mensen, geleid door een visioen van vrijheid, maar die de weg daarnaar toe moet bewandelen door een woestijn van uitzichtloosheid, die men alleen kan overleven door trouw te zijn aan dit visioen en door trouw te worden aan elkaar… Zo’n verhaal is veel sterker en kennen we uit TENACH. Dat de grote groep niet alleen de woestijn maar ook zichzelf en alle onderlinge tegenstellingen en wantrouwen moet overwinnen en pas zo kan uitgroeien tot een volk (dat juist in de woestijn geboren wordt, niet om te overleven alleen, maar om een visioen in bewoonbare wereld thuis te brengen, om in goede aarde te laten landen) maakt het extra sterk.
Zo sterk dat Jezus het op een krachtige manier kan gebruiken wanneer hij het brood breekt, de wijn schenkt en het Pascha aansnijdt. Dat het Pascha, oftewel het paaslam, het vertrek uit het ‘diensthuis’, zeg maar de wereld zonder enig visioen markeert, is bij zijn leerlingen, zijn tijdgenoten bekend. Maar dat hij het hier op zichzelf betrekt, is letterlijk ongehoord en blijft aanvankelijk onbegrepen. Dat het Lam geslacht moet worden om dit Verhaal te kunnen laten vertrekken, wordt zichtbaar in het vervolg dat de kerk al vele eeuwen aandacht geeft op Goede Vrijdag.
Dat een God die zijn Zoon laat executeren, dwaas en onbestaanbaar werd gevonden is best te begrijpen. Goden waren onsterfelijk en deden waar zij zin in hadden. Alleen hierin onderscheidden zij zich van de antieke mens, die er maar wat van moest zien te maken. Voor deze mens restte slechts de donkere hemel van het lot. Een visioen was er niet aan te ontwaren. Dat dit uitzicht op de toekomst aan het einde van de dag ten grave wordt gedragen en daarmee onzichtbaar wordt, zou je als een expressie kunnen aanmerken van wat we maar het ‘harde leven’ noemen. Daar ontbreekt vaak perspectief en bepaalt onze koppigheid of we de struggle of life een beetje succesvol aan kunnen.
Dat het graf op de derde dag ontzet is en geopend blijkt te zijn, is maar al te bekend maar leidde bij ontdekking vanzelfsprekend tot ontzetting. Ontzetting heerst vandaag vooral over al die gedolven graven, die voortkomen uit excessief oorlogsgeweld. Het roept ook hier de vraag op.
Wat helpen we de toekomst in? Onszelf of het visioen dat ons ontzet en naar goede aarde verlangt?
