Een wisselende samenstelling van christenen en moslims kwam zes keer samen in Utrecht om de herkenning en vervreemding in elkaars religieuze tradities te bespreken. Dit alles in de hoop begrip en vertrouwen te kweken dat zo nodig is in deze seculariserende maatschappij.
Initiator Daniëlle Leder benadrukt het belang van deze dialoogmiddagen: "Tijdens de ontmoeting wil je eigenlijk meteen merken of er onderling vertrouwen is: is er een basis om eerlijk tegen elkaar te zijn?"
Dat er vertrouwen wordt opgebouwd, is niet in de laatste plaats belangrijk om elkaar te kunnen vinden in moeilijke tijden. Leder: “Bijvoorbeeld als de politieke situatie in Nederland erg verandert. Dan kunnen de verhoudingen op spanning komen te staan. Op social media wordt er van alles over jouw geloof geroepen. Mensen kunnen dat gaan internaliseren. Het is goed om een soort weerbaarheid op te bouwen door de ontmoeting met de andere groep te blijven aangaan. Dan is er altijd een basis om elkaar weer te vinden als het spannend wordt in de samenleving.”
Verschillen tussen generaties
Een opvallende observatie tijdens de dialoogsessies was het verschil tussen religieuze gemeenschappen binnen dezelfde generatie. “De motivatie om deel te nemen aan een dialoog verschilt tussen christelijke en islamitische jongeren, wat de complexiteit van deze interreligieuze ontmoetingen benadrukt”, licht Leder toe. “Er lijkt een soort ongelijkheid te zijn in motivatie om met elkaar in gesprek te gaan. Christelijke jongeren hebben vaker een interne motivatie om uit hun eigen christelijke bubbel te komen. Zij willen zich meer interesseren voor de islam. Moslims komen vaker aan tafel om op te roepen tot verandering. De samenwerking wordt gezocht met christenen om bijvoorbeeld samen op te komen voor gelijke rechten in Nederland en discriminatie tegen te gaan. Ook willen moslims graag iets doen aan de maatschappelijke beeldvorming over hun religie, die volgens hen over het christendom positiever is.”
Een islamitische deelnemer schreef bijvoorbeeld voorafgaand aan de dialogen: ‘Er is echt heel veel institutionele vooringenomenheid ten aanzien van moslims. Dat terwijl christenen toch beter vertegenwoordigd zijn. (...) Het lijkt me waardevol als wij ook het publieke discours kunnen beïnvloeden.’
“Misschien is de traditionele dialoog met de kerk als initiator ook wat verouderd. Veel jongeren voelen zich nog wel verbonden met hun eigen religieuze groep, maar verbinden zich met leeftijdsgenoten van andere religies op andere gebieden. Bijvoorbeeld rondom het thema duurzaamheid of door contacten binnen een studentenvereniging aan te gaan. Daar ontstaan vanzelf gesprekken over het geloof.”
Uitkomen voor je religie
Een terugkerende vraag voor zowel christenen als moslims is: hoe kom je op voor je eigen gemeenschap? Hoe kun je je eigen religieuze groep vertegenwoordigen? Leder zegt hierover: “Moslimgemeenschappen hebben meer te maken met discriminatie. Zij lopen ook aan tegen de discussie rondom religieuze symbolen, zoals het dragen van een hoofddoek. Christenen hebben dat veel minder, maar zij komen weer minder makkelijk uit voor hun geloof. Binnen het wetenschappelijk onderwijs durf je bijvoorbeeld als christen bijna niet te zeggen dat je in de schepping gelooft. En in seculiere vriendengroepen moeten christelijke jongeren hun woorden wegen als ze over hun geloof delen.” Tijdens een dialoog is het mooi om te zien hoe beide groepen ondanks hun verschillen toch elkaars worstelingen herkennen als religieuze jongere in een seculiere samenleving.
Gedeelde identiteit
Ondanks de grote verschillen werd tijdens de gesprekken ook duidelijk dat er een grote gemene deler is. “Moslims en christenen delen naast hun enorme inzet voor de samenleving, zoals armoedebestrijding en liefdadigheidsprojecten, ook het gevoel van: wij zijn religieus in een seculiere samenleving”, aldus Leder. “Vanuit die gedachte en hun religieuze bron voelen beide groepen de overtuiging om zich in te zetten voor mensen die het nodig hebben.”
Het blijven zoeken naar herkenning in elkaars positie binnen de samenleving helpt enorm voor het onderlinge begrip. Deelnemer Ibrahim (imam) blikte terug op de gesprekken: “Door de verbinding te zoeken, ontwikkelen we liefde en begrip voor elkaar.”
