De verkiezing van ambtsdragers (ouderlingen en diakenen) is een belangrijk onderdeel van het kerkelijk leven. De kerkenraad legt in de plaatselijke regeling vast hoe de verkiezing van ambtsdragers plaatsvindt. In ordinantie 3-6-2 en 3-6-3 van de kerkorde staat de verkiezingsprocedure beschreven. Er zijn twee vormen van verkiezingsprocedure: de gewone verkiezingsprocedure (ord. 3-6-2) en de verkiezingsprocedure door middel van dubbeltallen (ord. 3-6-3).
Wie kan worden verkozen?
Ouderlingen en diakenen moeten belijdende leden zijn van de gemeente. Doopleden van de gemeente kunnen worden verkozen indien het dooplid bereid is voorafgaand aan de bevestiging in het ambt, de openbare belijdenis van het geloof af te leggen. Dat kan in dezelfde dienst plaatsvinden waarin hij of zij tot ambtsdrager wordt bevestigd. Belijdende gastleden en vrienden die belijdend lid zijn van een andere gemeente van de kerk kunnen verkiesbaar zijn als dit in de plaatselijke regeling is vastgelegd.
Twee verkiezingsprocedures
1. Gewone verkiezingsprocedure (ordinantie 3-6-2)
Stap 1: Aanbevelingen door de gemeente
De kerkenraad wint aanbevelingen in bij de gemeente en geeft aan voor welke ambten personen worden gezocht. De gemeente kan dus voor die ambten namen aandragen. Aanbevelingen worden bij voorkeur schriftelijk of per e-mail ingediend bij (de scriba van) de kerkenraad.
Stap 2: Opstellen van de kieslijst
Na het inwinnen van aanbevelingen stelt de kerkenraad een kandidatenlijst op. Personen die door meer dan 10 stemgerechtigden zijn aanbevolen en verkiesbaar zijn, moet de kerkenraad verplicht kandidaat stellen. De kerkenraad kan op de kandidatenlijst ook namen toevoegen van degenen die door minder dan 10 stemgerechtigden zijn aanbevolen en verkiesbaar zijn.
Stap 3: De verkiezing
- Als er niet meer kandidaten zijn dan vacatures, kan de kerkenraad de kandidaten verkozen verklaren. Er hoeft dan geen verkiezing door de gemeente plaats te vinden.
- Er kan gekozen worden voor een stembusverkiezing of verkiezing op een gemeenteavond.
- Stemmen over personen geschiedt altijd schriftelijk
- Bij volmachten: een persoon mag maximaal 2 volmachten hebben (indien vastgelegd in plaatselijke regeling)
Verkiezingsregeling:
- Verkozen is degene die voor een vacature de meerderheid van de uitgebrachte stemmen én de meeste stemmen heeft behaald.
- Geen meerderheid bij een vacature? Dan volgt een herstemming tussen de twee kandidaten met de meeste stemmen.
- Bij gelijke stemmen vindt een herstemming plaats. Als de stemmen opnieuw staken, beslist het lot.
Stap 4: Aanvaarding
Een kandidaat moet binnen een week na zijn verkiezing laten weten of hij/zij de verkiezing aanvaardt.
Bij bedanken van een verkozen kandidaat:
Kandidaat met meerderheid die tweede werd, kan alsnog verkozen worden verklaard. Zo niet, dan volgt een nieuwe verkiezingsronde met de overgebleven kandidaten. Ook kan de kerkenraad de gemeente opnieuw vragen om aanbevelingen.
2. Verkiezingsprocedure met dubbeltallen (ordinantie 3-6-3)
Verschil met de normale procedure:
- Als de gemeente vijf of meer aanbevelingen voor een persoon doet, dan is de kerkenraad verplicht die persoon op de kandidatenlijst op te nemen.
- De kerkenraad is echter vrij te bepalen welke personen op het dubbeltal worden gezet. De kerkenraad neemt uiteraard wel kennis van de door de gemeente aanbevolen personen.
- Als er voor een vacature één kandidaat is, hoeft de kerkenraad geen dubbeltal te stellen. De kerkenraad kan die kandidaat dan verkozen verklaren.
Bezwaren (voor beide procedures)
Na bekendmaking van de namen van degenen die hun verkiezing hebben aanvaard:
- Bezwaren kunnen binnen 5 dagen schriftelijk en ondertekend worden ingediend
- Bezwaren kunnen de verkiezingsprocedure betreffen of de persoon van de betrokkene
- Bij herverkiezing is alleen bezwaar tegen de procedure mogelijk
- De kerkenraad probeert het bezwaar weg te nemen. Als het bezwaar niet wordt ingetrokken, zendt de kerkenraad binnen 14 dagen het bezwaar door aan het classicale college voor de behandeling van bezwaren en geschillen (indien het gaat om een bezwaar tegen de gevolgde verkiezingsprocedure) of aan het classicale college voor het opzicht (indien het gaat om een bezwaar tegen de bevestiging van de gekozene)
- De bevestiging kan in dat geval plaatsvinden nadat de ingebrachte bezwaren ongegrond zijn bevonden.
Bevestiging en verbintenis
De bevestiging van ambtsdragers in de Protestantse Kerk in Nederland is een plechtig moment. Deze bevestiging vindt plaats tijdens een kerkdienst en wordt geleid door een predikant. De kandidaat beantwoordt bevestigingsvragen waarin hij/zij belooft trouw te zijn aan de Schrift en de gemeente te dienen. De gemeente belooft op haar beurt de nieuwe ambtsdrager te steunen De bevestiging kan onder handoplegging geschieden.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen:
- Bevestiging: Voor personen die voor de eerste maal tot ambtsdrager zijn verkozen
- Verbintenis: Voor personen die zijn herkozen