Deze vergaderopening maakt onderdeel uit van de serie ‘Hoopvol kerk-zijn in een seculiere tijd’. Iedere opening in deze serie biedt als starter een casus en als verdieping een reflectie op deze casus.
Het is van belang dat alle deelnemers aan de vergadering de Bijbeltekst voor zich hebben en kunnen meelezen. De teksten ter verdieping zijn niet altijd geschikt om integraal voor te lezen tijdens de vergadering. Wellicht kun je een paar gedachten eruit halen. Ook is het mogelijk de tekst vooraf of nadien te delen met de leden van de kerkenraad.
Welkom
Heet iedereen welkom op een voor jullie kerkenraad vertrouwde wijze.
Starter
De starter voor de vergaderopeningen in deze serie is telkens een casus uit het gemeenteleven. Lees de volgende tekst voor:
In een kerkenraad gaat het gesprek over de gestage krimp van het aantal gemeenteleden, bijvoorbeeld zichtbaar in het afnemende aantal kerkgangers op zondag en in het afnemende aantal jongeren in het jongerenwerk doordeweeks. Een van de kerkenraadsleden zegt: ‘We doen van alles en gemeenteleden zetten zich in. En toch gaat de krimp maar door. Ik word er moe van. Het lijkt net alsof het ons steeds weer bij de handen afbreekt.’
Vragen bij de casus:
- In hoeverre is een dergelijke casus herkenbaar voor je?
- Wat gebeurt er als een kerkenraadslid reageert met: is het niet tijd om pas op de plaats te maken? De pauzeknop in te indrukken? En ons af te vragen: wat is er bij ons en om ons heen in de samenleving aan de hand? Wat zien we gebeuren? En hoe beïnvloedt dat ons?
Verdieping
Bij de reflecties op de casus in deze serie wordt veel gebruikgemaakt van het gedachtegoed van de Amerikaans-Lutherse theoloog Andrew Root. Roots grote verlangen is kerken te helpen om overeind te blijven in een seculiere cultuur. Hij doet dat door te prikkelen, uit te dagen, vanzelfsprekende vooronderstellingen tegen het licht te houden en hoop en nieuw perspectief te bieden, vaak verrassend en uit onverwachte hoek.
In zijn boek Churches and the crisis of decline, a hopeful, practical ecclesiology for a secular age helpt de theoloog Andrew Root ons met het nadenken over de vragen van de casus. Hij zegt dat veel kerken zich (vaak onbewust) gevangen laten nemen door het denken van onze tijd. Dat denken gaat ervan uit dat we leven binnen een gesloten (immanent) wereldbeeld, waarin er geen ruimte is voor een (transcendente) God, die de geschiedenis binnenkomt en tot mensen spreekt. Wij ademen dat (immanente) gesloten wereldbeeld dagelijks in en handelen er ook naar.
We denken in de kerk daarom dat we met activiteiten en de roep om en inzet van meer vrijwilligers, meer jonge mensen, meer geld etc., het tij van de krimp misschien wel kunnen keren of in ieder geval vertragen. Maar, vraagt hij, waar is in dit denken/handelen de Bijbelse God, de God die is, de God die we niet kunnen ‘bezitten’ en die zich niet naar onze hand laat zetten? Root zegt dat er geen snelle oplossingen zijn voor de krimp van de kerk.
Wat ons vooral te doen staat, aldus Root, is ons richten op de Bijbelse God en de tijd te nemen om te ‘wachten’ op wat Hij gaat doen. Dat laatste lijkt misschien voor sommigen een te simpel antwoord dat tot passiviteit leidt. Maar dat is het niet en dat doet het niet. ‘Wachten op wat God gaat doen’ in Bijbelse zin gaat, zegt hij, in tegen onze behoefte om alles zelf onder controle te (willen) hebben. Als we ‘wachten op wat God gaat doen’ erkennen we dat de kerk niet van ons is, dat wijzelf de kerk niet kunnen redden. Als we ‘wachten op wat God gaat doen’, accepteren we niet te weten hoe wijzelf verder zullen gaan, accepteren we de daarbij behorende spanningen, onzekerheden en onvruchtbaarheid. Het is sterven aan onze controle- en maakbaarheidsdwang. Als we ‘wachten op God’ weten we ook, gezien vanuit de Bijbel en de (persoonlijke en gezamenlijke) christelijke traditie, dat we ontmoetingen met Hem mogen verwachten.
Verwerking
Het onderdeel verwerking biedt enkele gespreksvragen. Lees de volgende tekst voor:
De Amerikaanse theoloog Andrew Root zegt dat we als kerk, levend in de westerse cultuur, ons (vaak) laten inpalmen door het gesloten wereldbeeld (het immanente frame), waarbij God zich moet aanpassen aan ons denken en handelen. Herken je dat?
Lees met elkaar Lucas 2:25-28a (suggestie Naardense Vertaling).
- Zou de figuur van de wachtende/verwachtende Simeon zomaar een type kunnen zijn, voor ons in onze tijd, voor een ‘(ver)wachtende’ gemeente? Zo ja, hoe?
- Aan welke teksten uit de Bijbel moet jij denken als het gaat over ‘wachten op wat de levende God gaat doen’?
Lied of gebed
Nederlands Liedboek 90:1 (‘Gij zijt geweest, o Heer’)
en/of
Hemelhoog 495 (Votum en Groet)
Lees het volgende gebed:
Onze Vader in de hemel, we vragen U eerbiedig, wijs ons de komende tijd een begaanbare weg die ons verder helpt, wat betreft het ‘wachten op wat U gaat doen’. Geef ons geduld als we wachten, maar weinig vernemen. Geef ons ook volharding om onze oren en ogen open te houden. Schenk ons geloof om Uw stem te vernemen. Door Christus, onze Heer, die leeft en regeert tot in eeuwigheid. Amen.
Verder lezen?
Word je getriggerd door Roots gedachten? Zijn boek Wachten op God is in het Nederlands vertaald en biedt een heel goede introductie op zijn denken. Beheers je voldoende Engels, kijk dan eens op zijn website en/of zoek op zijn naam op YouTube, daar zijn veel lezingen te vinden.