In de eerste helft van 2026 vindt er een kerkbreed gesprek plaats over financiële transparantie en financiële solidariteit. In dit kerkbrede gesprek gaan we als gehele kerk luisteren naar elkaar en wijsheid delen over hoe onderlinge solidariteit financieel gestalte kan krijgen.
In 2024 nam de kleine synode verschillende besluiten over nieuwe regelingen voor het quotum en de Solidariteitskas. Wat bedoeld was als een stap naar vernieuwing, riep echter in veel gemeenten weerstand en zorgen op. Uit revisieverzoeken en ingediende bezwaren bleek dat de onvrede niet alleen de inhoud van de regelingen betrof, maar ook een dieperliggend gebrek aan vertrouwen in de landelijke kerk en haar dienstenorganisatie raakte.
Op 13 december 2024 besloot de kleine synode daarom de nieuwe regeling voor de Solidariteitskas tijdelijk – maximaal twee jaar – in te trekken en de quotumregeling aan te passen. Daarbij werd uitgesproken dat een breder gesprek nodig is.
Verkenning
Om dit gesprek zorgvuldig te openen, is per 1 juli 2025 jl. Arie van der Maas aangesteld als verkenner. Hij ging in gesprek met classes, gemeenten, landelijke organisaties en andere betrokkenen. Daarbij stonden drie vragen centraal:
- Wat ging goed, en wat niet, bij de invoering van de nieuwe regelingen?
- Welke lessen nemen we mee voor de toekomst?
- Wat is wezenlijk voor een gesprek over financiële solidariteit en vermogensinzet?
De bevindingen en aanbevelingen uit deze verkenning vormden een belangrijke basis voor het vervolg. Mede hierop heeft de kleine synode op 14 november 2025 besloten ook de nieuwe quotumregeling in te trekken.
Uitnodiging voor Kerkbreed-gesprek
In de eerste helft van 2026 vindt er daarom een kerkbreed gesprek plaats over financiële transparantie en financiële solidariteit. In dit kerkbrede gesprek gaan we als gehele kerk luisteren naar elkaar en wijsheid delen over hoe onderlinge solidariteit financieel gestalte kan krijgen.
Inhoudelijk richt het Kerkbreed-gesprek zich op vier thema's die samen het hart vormen van het proces naar herstel van vertrouwen en een toekomstbestendige financiële huishouding:
- Transparantie van geldstromen – als uitdrukking van vertrouwen en verantwoording.
- Besteding van middelen – en de onvermijdelijke inhoudelijke keuzes die daarbij horen.
- Onderlinge solidariteit – geworteld in een lange traditie van kerkelijke verbondenheid.
- Nieuwe regelingen – eenvoudig, duidelijk en gedragen.
Werkzaam vermogen
Lokaal is er een groot vermogen: de 1.450 gemeenten en diaconieën van de Protestantse Kerk in Nederland hebben samen opgeteld ruim 2,3 miljard euro. Deze vermogens staan niet ter beschikking van de landelijke kerk. Dit betreft het deel van het vermogen van gemeenten dat niet vastzit in kerkelijke gebouwen, pachtgronden of bestemmingsreserves. Het wordt ingezet voor de missie en activiteiten van de gemeente zelf, van andere gemeenten of in het verband van de kerk als geheel.
De omvang van het totale vermogen van gemeenten blijkt uit de notitie Vermogen Werkzaam van februari 2025. Het is een notitie van de werkgroep die zich bezig heeft gehouden met de uitwerking van het rapport Werkzaam Vermogen dat eerder besproken werd tijdens de generale synode van november 2020.
Meer dan beleid
Dit kerkbrede gesprek over solidariteit en geld heeft als doel vertrouwen te herstellen en te komen tot een duurzame financiële huishouding van de Protestantse Kerk in Nederland. Ds. Trijnie Bouw, preses generale synode: "Samen zoeken we naar een eerlijke, rechtvaardige en eenvoudige regeling die past bij wie we als kerk willen zijn. Daarbij houden we ook de werkzaamheden van de dienstenorganisatie tegen het licht en verkennen we hoe gemeenten hun vermogen optimaal kunnen inzetten voor de toekomst van de kerk."
