Jurjen de Groot, directeur dienstenorganisatie, bracht samen met een vertegenwoordiger van het moderamen van de synode een werkbezoek aan de classis Groningen-Drenthe. De dag was georganiseerd door classispredikant Jan Hommes en werd mede bijgewoond door het breed moderamen van de classis.
Ja, er is sprake van krimp en vergrijzing. De middengeneratie is niet of nauwelijks aanwezigDat deze generatie ontbreekt, geldt voor meer gemeenten. De analyse voorafgaand aan het nieuwe beleidskader van de Protestantse Kerk maakt dat duidelijk.. Het is lastig om ambtsdragers te vinden. De kleine gemeenten die Jurjen de Groot tijdens zijn werkbezoek aan de classis Groningen-Drenthe bezoekt verhullen de harde werkelijkheid niet, maar laten ook de kop niet hangen. Ook de classispredikant, een vertegenwoordiger van het moderamen van de synode en het breed moderamen van de classis waren bij dit werkbezoek aanwezig.
Nijeveen en Kolderveen: zoveel mogelijk samen, ondanks grote verschillen
De drie gemeenten in Nijeveen en Kolderveen liggen op steenworp afstand van elkaar. Twee prachtige oude kerkgebouwen, één praktisch gereformeerd gebouw. Toen de gereformeerde kerk van Nijeveen vacant raakte, besloten ze te wachten met beroepen tot de predikant van de hervormde gemeente in Kolderveen met emeritaat zou gaan. Zodat ze daarna gezamenlijk nieuwe predikanten kunnen beroepen. Inmiddels haakt ook de hervormde gemeente van Nijeveen, als ‘meekijker in het beroepingsproces’ aan.
De drie gemeenten kennen ieder hun eigen uitdagingen, maar ook ieder hun eigen identiteit en sterkte. De één heeft meer jeugd, de ander meer vermogen, de derde het mooiste gebouw. De voorzitters van de drie kerkenraden overleggen regelmatig met elkaar, want de gedachte is dat ze met behoud van eigenheid toch zoveel mogelijk proberen samen te doen. En als het lastig wordt, gaan ze elkaar niet uit de weg, maar zoeken ze elkaar bewust op. Dat levert prachtige geloofsgesprekken op. Bijvoorbeeld toen de predikant van de ene gemeente waarnemend pastoraat voor de andere gemeente zou gaan doen. De kerkenraad was er niet helemaal gerust op dat de waarnemend predikant zou aansluiten bij hun gemeente. Ze gingen met de predikant in gesprek over zijn visie op het pastoraat, de rol van gebed in het pastoraat etc. Het werd een prachtige avond waarna ze in vertrouwen deze predikant het waarnemend pastoraat laten uitvoeren. Tot grote tevredenheid van iedereen.
De stip op de horizon? Over vijf jaar samengaan in één gemeente met als uitgangspunt ‘niet uitgaan van tekort, maar van gezamenlijke kracht’. Zelfstandig adviseur Jenneke Span begeleidt hen in dit proces. En dit alles vanuit het diepe verlangen om de Godslamp brandende te houden.
Lees ook dit interview met de scriba van de gereformeerde kerk Nijeveen.
De dorpskerk in Vries en de stadskerk in Assen
Ds. Bert Altena is zowel predikant van de dorpskerk in Vries als de stadskerk in Assen. Hij hield een boeiende presentatie over zijn werk op deze twee totaal verschillende plekken. Bert staat bekend als een predikant met veel vernieuwende missionaire initiatieven.
In Vries willen ze niet kerk van of in het dorp zijn, maar mét het dorp. Zo werkt de gemeente bijvoorbeeld veel samen met de kroeg aan de overkant. Veel bijeenkomsten worden daar gehouden. Een ander voorbeeld is dat het gebouw altijd (zonder toezicht) open is, zodat voorbijgangers altijd even tot rust kunnen komen in de kerk. “Als ze de Bijbel meenemen en er in gaan lezen, zullen ze vanzelf ontdekken dat ze hem weer horen terug te brengen.”
In Assen is het perspectief eerder andersom. Hoe kijkt de stad naar de kerk en welke rol kan de kerk vervullen? Zo klopte hij aan bij de gemeente toen bleek dat de kerk niet voorkwam in de nieuw te ontwikkelen binnenstadsvisie. Binnenkort zit hij met de burgerlijke gemeente aan tafel. Daarnaast ontwikkelt hij talloze missionaire initiatieven, zoals zin op zondag vieringen op zondagmorgen voor mensen die zich niet meer thuis voelen in reguliere vieringen en organiseert hij regelmatig activiteiten in leegstaande winkelpanden om de kerk zichtbaar te maken in de samenleving.
Bierum, Holwierde, Krewerd, Losdorp en Spijk: samen één regiobestuur met behoud van eigen kerken
Het noorden van Groningen is een krimpgebied. Jonge generaties trekken weg om ergens anders te gaan werken en wonen. Deze krimp zie je ook terug in de gemeenten in Bierum, Holwierde, Krewerd, Losdorp en Spijk. Ds. Knol: “De gemeente Holwierde-Bierum-Krewerd, is geen vergrijzende gemeente. Nee, het is gewoonweg vergrijsd.” De ouderen in de gemeenten zijn verbaasd dat de jongeren die er nog wel zijn zich niet aansluiten bij de kerk, want zelf ervaren ze het als een onmisbare en warme plek. Datzelfde geldt voor de gemeente Spijk-Losdorp.
Deze gemeente overleggen al langer met elkaar in een regio- overleg, maar overwegen nu om daar ook bestuurlijke verantwoordelijkheid neer te leggen. Zodat de plaatselijke kerkenraden meer tijd en energie overhouden voor de inhoudelijke zaken. Ds. Gerard Knol: “Als je los bent van de gedachte de bestaande kerk in stand te houden, heb je meer ruimte om met nieuwe ideeën bezig te zijn. Je krijgt dan de vrijheid om voorbij je oude vertrouwde beeld te kijken.”
En dit alles vanuit de wens om niet te wachten tot het schip strandt, maar om als gemeenten toekomstgericht beleidVerder lezen
Protestantse Kerk zet komende jaren stevig in op toekomstgericht kerk-zijn te formuleren zodat de kerken in de dorpen present zijn en blijven. Wel zijn de Groningers heel stellig: samenwerken, ja! Fusie, nee! Of zoals Piet Kort, voorzitter van de kerkenraad het zegt: “Mensen gaan kapot aan fusies. Dat kost een bak energie en frustratie. Zonde, want die plaatselijke gemeente moet blijven doorgaan.”
Ze halen, zoals ze het zelf zeggen, het eindvisioen naar voren door bestuurlijk op zoek te gaan naar een lichtere vorm van kerk-zijn. Daarnaast zijn ze - in samenspraak met de dienstenorganisatie - voorzichtig op zoek naar pioniersmogelijkhedenVerder lezen
Missionair werk voor de middengeneratie in deze regio. Henk van Dijk, voorzitter breed moderamen van de classis Groningen/Drente: “Als we iets organiseren voor de jonge generatie, dan doen we dat met de bril van onze generatie. Op zondag om tien uur in de kerk zitten, komt mijn kinderen helemaal niet uit in hun drukke leven. Terwijl ze wel bezig zijn met het geloof.”
Daarom is ds. Jake Schimmel van plan om met mensen uit deze generatie in gesprek te gaan over wat hen bezighoudt, wat hun vragen zijn, wat ze nodig hebben en wat de kerk voor hen daarin wellicht kan betekenen. Hij droomt van het opbouwen van een warme geloofsgemeenschap voor deze generatie. Van de ‘landelijke kerk’ heeft hij geleerd dat een pioniersplek niet bedoeld is om mensen de kerk in te trekken, maar om de kerk naar buiten te brengen. Dat spreekt hem enorm aan. “Je hoeft niet te geloven om je aan te sluiten bij deze nieuwe geloofsgemeenschap, maar het is wel goed als het helder is dat het er daar in een pioniersplek over gaat. Een combinatie van vrijblijvendheid, maar ook duidelijk van het geloof. Die combinatie daar zoek ik naar.”
Ds. Knol onderstreept de droom van ds. Schimmel van harte, maar voegt daar ook aan toe: “En laten we dan ook eerlijk zijn over dat de bestaande gemeente kerk daardoor misschien de pijn van zijn eigen tekortkomingen voelt, maar dat moet ons niet tegenhouden om nieuwe wegen te zoeken.”
Jurjen de Groot kijkt terug op een inspirerende dag: “Iedere keer ben ik weer onder de indruk van de veerkracht van plaatselijke gemeenten en het verlangen om kerk te zijn midden in de samenleving. In mijn bestuurlijke verantwoordelijkheid nemen de plaatselijke verhalen een belangrijke plek in. Het zijn onmisbare en inspirerende richtingwijzers voor het toekomstgerichte beleid van de dienstenorganisatie.”
