Er valt op geloofsgebied genoeg te kiezen in de Nederlandse gevangenis. Kon je vroeger alleen naar pastoor, dominee of rabbijn, nu er ook de orthodoxe priester, de humanistisch raadsman, imam, pandit en de boeddhistisch geestelijk verzorger. De expositie BEZIN van het Nationaal Gevangenismuseum biedt een inkijkje in de geestelijke verzorging. Fonds Kerk en Wereld ondersteunt deze expositie.
Net als in de samenleving bestaan in de gevangenis verschillende geloofsrichtingen naast elkaar. Het is een wettelijk recht om tijdens detentie het eigen geloof vrij te beleven. Maar hoe werkt dat in de praktijk? Wat doen geestelijk verzorgers en hoe is dit van waarde voor gedetineerden?
Onzichtbaar aspect van detentie
Met de tijdelijke expositie BEZIN. biedt het Nationaal Gevangenismuseum een onafhankelijke blik op een voor velen onbekend en onzichtbaar aspect van detentie: de geestelijke verzorging. Wat er achter de muren van de gevangenis gebeurt, zien we namelijk meestal niet.
In de subsidieaanvraag werd dit mooi beschreven: “We vergeten weleens dat daar mensen zitten zoals wij, met een verleden, een heden en een toekomst. Alleen zij hebben ook met een delict waarmee in het reine moet worden gekomen. Dit inzichtelijk maken, verzacht (voor)oordelen en vergroot begrip van de maatschappij. Het biedt hoop om te geloven dat dit begrip zal bijdragen aan de tolerantie in de samenleving.”
Geestelijk verzorgers aan het woord
Van oudsher vormt religie een belangrijk onderdeel binnen de gevangenis. Het werd lange tijd gezien als hét middel om van gevangenen een beter mens te maken. De christelijke en joodse geestelijke verzorging werd in de loop der jaren uitgebreid met geestelijke verzorging van andere grote wereldreligies.
De doelstelling en missie van een geestelijk verzorger kunnen verschillend zijn en zijn soms ook afhankelijk van de religie. De individuele begeleiding van gedetineerden is voor hen allemaal een belangrijke taak. In de expositie BEZIN. komen meerdere geestelijk verzorgers vanuit verschillende religieuze overtuigingen aan het woord. Hier belichten we er drie.
Orthodox priester Basilios
“Geestelijk verzorger zijn is een missie. Ik wil mensen helpen om niet alleen te dromen van naar buiten gaan, maar ook een reis naar binnen te maken. Om zichzelf te vinden en te begrijpen en te ontdekken wat de essentie is van de aanwezigheid van God in hun leven.”
Pandit Adiep
“Een van de uitgangspunten van het hindoeïsme is dat je je dienstbaar opstelt naar je medemens, ongeacht wat iemand heeft gedaan. Hindoegedetineerden kunnen worstelen met hun culturele tradities, normen en waarden. Ik ga met ze in gesprek en help hen bouwen aan een goed leven vanuit hun eigen identiteit in een complexe, westerse samenleving.”
Pastor Marian
“In mijn werk kom ik mensen tegen in al hun kwetsbaarheid. Ik kijk naar gedetineerden als pastor, met zorg voor hun welzijn, hun geweten, hun pijn en hun toekomst. Ik inspireer hen tot zelfreflectie: kijken naar jezelf met een kritische blik, maar ook met een milde blik. In het vertrouwen en in de hoop dat het goede dat er in iemand is tevoorschijn zal komen.”
Meer dan een expositie
BEZIN. bestaat naast de te bezoeken expositie ook uit bijeenkomsten en filmavonden, in samenwerking met het Filmfestival Veenhuizen. Zo organiseerden de initiatiefnemers kort na de opening van BEZIN. een avond waarbij geïnteresseerden de tentoonstelling bekeken, genoten van een diner in het museumrestaurant en vervolgens met de Boevenbus naar de Koepelkerk in Veenhuizen reden om daar een film te bekijken.
> Expositie BEZIN. is te bezoeken tot februari 2025. Ga naar gevangenismuseum.nl voor meer informatie.
Lees ook:
