Om verschillende redenen heeft een gemeente soms tijdelijk een predikant nodig. De mobiliteitspool verbindt predikanten voor een periode aan een gemeente, zoals in de protestantse gemeente Nijmegen. Een interim predikant, ambulant predikant en kerkelijk werker werken er samen. De kerkenraad is dankbaar: “Het komt allemaal ten goede aan de gemeente.”
In de protestantse gemeente Nijmegen ontstond een unieke situatie toen de laatste drie vaste predikanten in korte tijd met emeritaat gingen. De gemeente stond op een kruispunt: door afnemend ledenaantal was krimp van 3 naar 1,5 fte in predikantsplaats noodzakelijk, een beroepingsprocedure strandde, dus hoe nu verder?
Vragen stellen
“Een interim-predikant was voor onze gemeente de beste oplossing,” vertelt kerkenraadsvoorzitter Barend de Gooijert. “Iemand die ons advies kon geven over de richting die we op moeten en alles van een afstandje bekijkt. Ds. Wahl wilde deze uitdaging met ons aangaan.”
Wahl kreeg de opdracht binnen twee jaar een visie te ontwikkelen op basis waarvan het beroepingswerk hervat kon worden. De Gooijert: “Als kerkenraad zit je soms in een tunnelvisie, iemand van buiten bekijkt de dingen anders.” Wahl vult aan: “Bepaalde dingen zijn gewoonte geworden, een buitenstaander ziet dat. Vragen stellen is ontzettend belangrijk, evenals een heldere opdracht vanuit de kerkenraad. Alleen dan kan de gemeente goed in het veranderingsproces worden meegenomen.”
Naast ds. Wahl werd ook kerkelijk werker Marije Klijnsma via de mobiliteitspool aangesteld, maar dan voor pastoraatswerk. De Gooijert: “De periode van beleidsontwikkeling duurde langer dan we dachten. De coronacrisis begon, de laatste predikant ging, als gevolg van het pensioenakkord, eerder met emeritaat dan we dachten en het beroepingswerk kon nog niet starten. Voor de tussenperiode namen we, ook weer via de mobiliteitspool, ds. Marije Soethout aan als ambulant predikant. De twee Marijes hebben samen de zorg over het pastoraat in de gemeente.”
Flexibel inzetbaar
Ds. Soethout bracht zes jaar ervaring als gemeentepredikant mee. “Mijn gemeente kwam in financiële nood, ik had kleine kinderen. Daarom ben ik gestopt als gemeentepredikant.” Soethout verzorgde een aantal jaar preekbeurten en verleende bijstand in pastoraat in een buurgemeente. “De ambulante pool kwam voor mij op het juiste moment. Nadat ik de handtekening had gezet, kwam de vraag uit Nijmegen.”
Een ambulant predikant is inzetbaar voor een korte periode en heeft gemeente-ervaring. Ds. Soethout: “De ambulante pool fungeert als uitzendbureau voor gemeenten.” Het mes snijdt aan twee kanten: het werk in de gemeente gaat door en de ambulant predikant ontvangt een normaal traktement. “Als ambulant predikant is het belangrijk flexibel te zijn en gericht te kijken naar waar de nood is in de gemeente. Wat is nu nodig, op dit moment, op deze plek? Een ambulant predikant kan bijvoorbeeld ook inspringen bij een zwangerschapsverlof, of in geval van langdurige ziekte van de vaste predikant.”
Elkaar versterken
Ds. Wahl en ds. Soethout hebben eigen werkgebieden. Soethout: “Ik houd me niet bezig met het proces waar de gemeente in zit, maar doe ‘gewone’ predikantsdingen als preekbeurten en pastoraat, samen met de kerkelijk werker.” Wahl: “We ontmoeten elkaar regelmatig en ondersteunen elkaar.”
Wahl gaat een keer per maand voor in diensten. “Het is voor mij belangrijk dat ik bepaalde zaken op geloofsniveau met de gemeente deel. Zodat zij weten van waaruit ik werk en waarom ik doe wat ik doe in de gemeente.” Beiden ervaren dat ze bij uitstek voorbijgangers zijn. Wahl: “Dat is noodzakelijk om je werk goed te kunnen doen. Ik zeg het altijd zo: mijn werk is op afstand, maar niet afstandelijk. Deze positie heb ik nodig om af en toe in de helikopterview te gaan en dingen af te spreken die niet fijn zijn.”
Verhaal gaat verder onder foto
v.l.n.r. scriba Gerbrand Hoek, interim-predikant Rainer Wahl, ambulant predikant Marije Soethout en kerkenraadsvoorzitter Barend de Gooijert
Die afstand ervaart ds. Soethout bij gelegenheid ook als voordeel: “Gemeenteleden kunnen soms net iets meer van henzelf laten zien dan aan een predikant die er al jaren is.” Een deel van de gemeente heeft dat idee van tijdelijkheid niet. De Gooijert: “Straks zullen we hen moeten uitleggen dat we een nieuwe predikant hebben beroepen.” Soethout, lachend: “Mensen denken aan mij als de dominee van Nijmegen. Ze geven je snel vertrouwen, dat is mooi om te zien.” Ds. Wahl ervaart dat als interim predikant ook: “Als je er bent voor mensen, een vertrouwensrelatie hebt, dan ben jij gewoon de dominee. Dat is prachtig.”
Schakelen in coronatijd
De coronatijd bracht grote veranderingen. Wahl: “Vanuit één kerkgebouw hielden we iedere week een online dienst. Kerkenraadsleden uit alle secties waren aanwezig en dat droeg bij aan de eenheid. Scriba Hoek vult aan: “We hebben de gemeente steeds uitgelegd hoe we het gingen doen.” Ds. Soethout was in februari net begonnen als ambulant predikant en nam veel diensten op zich. “Ik werd direct het gezicht voor de gemeente. Mensen kenden mij wel, maar ik hen nog niet.”
Voor ds. Wahl was het even schakelen. “De opbouwende fase in het proces was net begonnen, maar we waren er nog niet. Gelukkig mochten bijeenkomsten, noodzakelijk voor het voortbestaan van gemeenten, wél doorgaan.” De Gooijert vult aan: “Het was van vitaal belang om door te gaan. Het proces kan niet wachten tot corona voorbij is.”
Wahl is niet bang dat mensen na coronatijd niet terugkomen naar de kerk. “Ik geloof absoluut in de kracht van de gemeenschap. Dat je elkaar nu niet kunt ontmoeten, versterkt het verlangen ernaar juist.” Hoek vult aan: “Er zijn nu mensen verbonden met ons die voorheen ook niet fysiek kwamen. Ze kunnen diensten volgen op een door hen gekozen moment.”
Rust en eensgezindheid
De kerkenraad van Nijmegen is blij met de ambulante pool binnen de Protestantse Kerk. Hoek: “Barend en ik zijn in gesprek gegaan met medewerkers van de mobiliteitspool in Utrecht om uit te leggen wat er speelt en wat voor gemeente wij zijn.” De Gooijert: “Zij voelden goed aan welke predikant in onze gemeente zou passen. Heel goed dat de mobiliteitspool er is. Dat komt allemaal ten goede aan plaatselijke gemeenten.”
De Nijmeegse kerkenraad is heel tevreden. “In de kerkenraad is rust en eensgezindheid gekomen,” aldus De Gooijert, “een belangrijk onderdeel van het proces wat Rainer in gang heeft gezet.” Scriba Hoek: “Regelmatig overleg met alle partijen is essentieel om alles goed te laten verlopen. Er is een vertrouwensband ontstaan.” Wahl: “Het is mooi om te zien dat je met de gemeente een nieuwe weg kunt inslaan. Daarbij betrokken zijn en vertrouwen krijgen van de mensen, is een mooie kant van het interim-vak”.
Advies nodig?
Het mobiliteitsbureau kan u adviseren bij het beroepen van een predikant of het aanstellen van een kerkelijk werker. Of heeft u tijdelijk iemand nodig? De mobiliteitspool biedt u de mogelijkheid om tijdelijk een predikant, kerkelijk werker of jeugdwerker in uw gemeente werkzaam te laten zijn.
Meer weten over de mobiliteitspool
Lees ook:
