Veel dorpskerkgemeenten zijn klein geworden en zoeken wegen om de toekomst tegemoet te gaan. Wanneer je besluit om als buurgemeenten een fusie aan te gaan, dan vergt dat tijd, wederzijdse waardering en veel communicatie. Een spannend proces waarvan je de uitkomst nauwelijks kunt voorspellen.
Peter Tillema en Peter Heidema weten daarover mee te praten. Zij maakten van zeer nabij de fusie van drie gemeenten mee en kijken daar nu tevreden op terug. Peter Tillema als voorzitter van de kerkenraad van gereformeerd Stedum, Peter Heidema als voorzitter van de kerkenraad van de kersverse GTSTP-gemeente (Garmerwolde, Thesinge, Stedum en Ten Post). Wat zijn hun ervaringen, en wat geven zij andere gemeenten graag mee als advies?
Een ‘klik’
Gemeenten verschillen vaak in grootte, identiteit en cultuur. Om samen te gaan werken is er meer nodig dan de noodzaak vanwege krimp. Het zou mooi zijn als er een ‘klik’ is, dat je elkaar begrijpt en aanvoelt. Peter Tillema: “Die klik ontstond jaren geleden aan een tafeltje op een bijeenkomst van de commissie ‘regionalisering en revitalisering’. We zaten bij elkaar aan tafel en hadden het idee dat we elkaar heel goed begrepen. Zonder direct al aan een fusie te denken, ontstond daar wel het idee om met drie gemeenten samen een musical op te voeren. Dat bleek een gouden greep. Gemeenteleden uit de verschillende dorpen leerden elkaar kennen door samen een project vorm te geven. Samenwerken begint met ontmoetenIedere regio heeft een eigen dorpskerk ambassadeur. Zij denken graag met uw gemeente mee of brengen u in contact met de juiste deskundige. Benieuwd wie de dorpskerk ambassadeur van uw regio is? Klik hier en elkaar leren kennen.”
De gesprekken gingen verder en er werden enkele gezamenlijke diensten gehouden. Andere gemeenten zochten toenadering maar haakten toch weer af of bleven betrokken zonder direct mee te kunnen gaan in het fusieproces. Tot de gelegenheid zich voordeed om een clusterpredikant te beroepen die inhoudelijk het proces van samengaan kon begeleiden. Ds. René Kok werd in 2015 als eerste clusterpredikant in Nederland bevestigd in de gemeenten Garmerwolde-Thesinge, gereformeerd Stedum en Ten Post. Daarnaast werden achtereenvolgens gemeenteadviseur Piet Beintema en Tineke Klei betrokken.
Peter Heidema: “Deze professionals hebben een enorm belangrijke rol gespeeld. De formaliteiten waaraan voldaan moet worden om als drie gemeenten te fuseren zijn zo omvangrijk en complex dat dit voor gewone gemeenteleden bijna niet te doen is. De gemeenteadviseursEr zijn tientallen zelfstandig adviseurs beschikbaar voor gemeenten. Bekijk hier het overzicht. waren hierin een grote steun. Daarnaast had de clusterpredikant de ruimte en de tijd om zowel pastoraal als organisatorisch goed werk te verrichten. Naast gesprekken met allerlei groepen ging hij zo nu en dan voor in een dienst, wat hem de gelegenheid gaf om gemeenteleden te ontmoeten die niet in kerkenraden of taakgroepen zaten. Ook dat werkte heel goed.”
Nieuw elan
Ontmoeting en communicatie vormden de rode lijnen door het fusieproces. Peter Tillema: “De kerkgemeenschappen zijn door de eeuwen heen gegroeid en hebben een heel eigen cultuur. Die verander je niet zomaar, en dat hoeft ook niet. Behoud wat je kunt behouden in je eigen dorp, en zoek waar mogelijk naar vormen om samen dingen op te pakken, zoals kerkdiensten, jeugdwerk, pastoraat en diaconaat. Blijf voortdurend in gesprek, met iedereen.”
In 2018 werd het fusietraject afgesloten met een feestelijke dienst waarin de drie gemeenten opgingen in de nieuwe fusiegemeente. Met nieuw elan wordt de toekomst tegemoet gezien. Elke zondag is er een kerkdienst in een van de drie kerken. De gemeenteleden zijn inmiddels gewend aan dit reizende bestaan. Peter Tillema: “Fijn dat we nu met zoveel mensen zijn en dat we elkaar steeds beter leren kennen, ook na de dienst bij het koffiedrinken.”
Er zijn ook aandachtspunten. Peter Heidema: “‘Het blijft moeilijk om ambtsdragersVerder lezen
Ambtsdragers gezocht? Bezinningsproces hervormde wijkgemeente Ermelo levert meer op dan ambtsdragers alleen. te vinden. Straks nemen acht mensen afscheid, er komen maar twee voor terug. De vacature voor een kerkelijk werker heeft nog geen enkele reactie opgeleverd. Dat baart mij zorgen. We hebben een prachtige gemeente, maar het moet ook in de toekomst gedragen worden.”
Voortdurend proces
Samenwerking begint met ontmoeting en elkaar leren kennen, is de les die Tillema en Heidema willen meegeven. “Schep voorwaarden voor ontmoeting en omzien naar elkaar. Dat proces stopt niet op het moment dat de nieuwe gemeente een feit is; het vraagt voortdurende aandacht, tijd en wederzijdse waardering.”
Foto: gereformeerde kerk Thesinge
