De Protestantse Kerk in Nederland kent verschillende vormen van kerk-zijn. Elk met unieke kenmerken en doelgroepen, maar allemaal geworteld in de protestantse traditie. Deze diversiteit aan gemeenten biedt ruimte voor verschillende manieren van geloven, vieren en dienen. Voor taak- en ambtsdragers is het belangrijk om te begrijpen welke verantwoordelijkheden en taken er gelden binnen elke vorm van kerk-zijn. Onder het motto 'Van U is de toekomst' werken al deze vormen samen aan de toekomst van de kerk in Nederland.
Daarom hieronder een overzicht van de verschillende kerkelijke vormen, elk met hun eigen focus en karakter. Ontdek welke vorm het beste past bij jouw gemeente of regio.
De Protestantse Kerk in Nederland kent de volgende vormen van kerk-zijn:
- Gemeente
- Buitengewone gemeente
- (Wijk)gemeente van bijzondere aard
- Missionaire (wijk)gemeente
- Huisgemeente
- Pioniersplek/proefplek
- Kerngemeente
- Kliederkerk
- Monastiek kerk-zijn
Buitengewone gemeente
Vaak gemeenten met een migranten-achtergrond, bijvoorbeeld de protestantse gemeente PERKI, waarbij de meeste leden Nederlands met een Indonesische achtergrond zijn.
Gemeente van bijzondere aard
Vaak is dit een (wijk)gemeente waarvan de leden zich hebben uitgesproken voor een kerkelijke liggen die verschilt van naburige gemeenten.
Missionaire (wijk)gemeente
Een (wijk)gemeente in wording met de focus op missionaire arbeid. Het is geen zelfstandige gemeente, maar valt onder de verantwoordelijkheid van de zendende gemeente of classicale vergadering. De missionaire (wijk)gemeente hoeft niet mee te doen in classicaal verband.
Huisgemeente
Na opheffing van een gemeente kan een huisgemeente worden gevormd waar een gemeenschap samenkomt om te vieren, te leren en te dienen. De huisgemeente is geen zelfstandige rechtspersoonlijkheid. De vermogensrechtelijke aangelegenheden liggen bij de classicale vergadering of bij een naburige gemeente.
Pioniersplek
Een manier om een nieuwe vorm van kerk-zijn te zoeken en te vinden, door middel van experimenteren, ontmoeting, vieren, bezinnen, het leven delen met de mensen uit de buurt. Er zijn geen ambtsdragers. Bestuurlijke zaken worden eenvoudig maar verantwoord geregeld. Een pioniersplek kan uiteindelijk een kerngemeente worden.
Kerngemeente
Een kerngemeente is een pioniersplek die zelfstandig is geworden en dus een eigen rechtspersoon is geworden. De pionier wordt vaak ouderling, en kan daarmee de ambtelijke werkzaamheden uitvoeren die een predikant normaliter zou vervullen.
Kliederkerk
Een missionaire, creatieve manier van kerk-zijn. Het doel is om elkaar te leren kennen, een gemeenschap te vormen en op creatieve wijze te ontdekken wat geloven in God betekent en hoe je Jezus volgt in het dagelijks leven. Een viering bestaat uit drie onderdelen: ontdekken, vieren en eten.
Monastiek kerk-zijn
Monastieke initiatieven die verwant zijn aan of geïnspireerd door de kloostertraditie. Daarbij gaat het niet alleen om spirituele praktijken zoals retraites en pelgrimages, stiltevieringen en getijdengebeden, christelijke meditatie en lectio divina, maar ook om vormen van gemeenschapsleven zoals christelijke leefgemeenschappen en stadskloosters.
